Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Art-ekin dergisi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yayımlanır. Haziran sayısına makale göndermek isteyen yazar(lar) için son tarih 15 Nisan, Aralık sayısına makale göndermek isteyen yazar(lar) için ise son tarih 15 Ekim’dir. Art-ekin dergisinin yayın dili Türkçe’dir. Dergiye gönderilen çalışmalar editör sürecinden geçirildikten sonra kör hakem yöntemiyle bilimsel olarak değerlendirilmektedir.

Etik Kurul İzni gerektiren araştırmalar için alınan Etik Kurul Onayı belgelenmeli ve çalışmada gösterilmelidir (https://publicationethics.org/). Etik kurul izni, kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalarda, başkalarına ait anket, ölçek, resim ve fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınmasında, anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel tüm çalışmalarda kullanılmaktadır. Ayrıca Yayın Etik İlkeleri ve Telif Hakkı Devir Sözleşmesi ile kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi de gerekmektedir.

Art-ekin Dergisi, yazar, yayıncı, hakem, editör ve okuyucu olmak üzere tüm paydaşlarıyla birlikte Yayın Etiği Komitesi (COPE) tarafından hazırlanan Dergi Editörleri Yönergesi`nde belirtilen hususlara uymayı taahhüt eder.

Aşağıda bulunan maddeler “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberlerinden yararlanılarak hazırlanmıştır.

Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları

Editörler dergilerinde yayınlanan her şeyden sorumlu olmalıdır. Gerektiğinde düzeltmeleri, açıklamaları, geri çekilmeleri ve özürleri yayınlamak için her zaman hazır olmalıdır.

Dergisi tarafından yayınlanan tüm basılı metinlerin mesajını yansıtma ve onu bağlamına oturtma aşamasını sağlamalıdır.

Yayınladıkları materyalin kalitesini güvence altına alacak süreçlere sahip olmalıdır.

Akademik kayıtların bütünlüğünü koruyabilmelidir.

İfade özgürlüğünü iyi yönetmelidir.

Hakem değerlendirmesi ve yayınlamaya yönelik araştırmaları teşvik etmeli, bunların farkında olmalı ve dergisinin süreçlerini yeni bulgular ışığında yeniden değerlendirmelidir.

Yayıncılarını uygun kaynakları kullanmaya ve uzmanlardan rehberlik hizmeti almaya ikna etmek için çalışmalıdır.

Araştırma ve yayın suistimallerini azaltmak için tasarlanmış girişimleri desteklemelidir.

Araştırmacıları yayın etiği konusunda eğitmeye yönelik girişimlerde bulunmalıdır.

Dergi politikalarının yazar ve hakem davranışları üzerindeki etkilerini değerlendirmek, sorumlu davranışı teşvik etmek ve suistimalleri caydırmak için gerektiğinde politikalarını revize etmelidir.

Dergisinin hakemli olmayan bölümlerini açıkça tanımlaması gerekmektedir.

Yayınlanan tüm çalışmalarının uygun niteliklere sahip kişiler tarafından incelenmesini sağlamalıdır.

Teknik raporlama da dahil olmak üzere araştırma raporlamasının doğruluğunu, eksiksizliğini ve netliğini teşvik eden süreçleri benimsemelidir.

Editörlerin Okuyuculara Yönelik Görev ve Sorumlulukları

Editör, okuyucuların ve yazar(lar)ın ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan kararlar vermeye çalışmalıdır.

Editör, kendisine gelen dönütler neticesinde dergisini sürekli geliştirmeye çalışmalıdır.

Dergisinin süreçlerini iyileştirmenin yolları hakkında yazar(lar)ın, okuyucuların, hakemlerin ve yayın kurulu üyelerinin görüşlerini aktif olarak araştırmalıdır.

Uygun kılavuzları ve kontrol listelerini kullanmaya teşvik etmelidir. (örn. MIAME,1 CONSORT2 )

Editörler tarafından araştırmaların kim tarafından fonlandığı açık bir şekilde ifade edilmelidir. Okuyucular, araştırmayı veya diğer bilimsel çalışmaları kimin finanse ettiğini, fon verenlerin araştırmada ve yayınlanmasında herhangi bir rolü olup olmadığı konusunda bilgilendirilmelidir.

Okuyucuları, dergi personeli veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderilerin objektif ve tarafsız bir şekilde değerlendirildiğine dair bilgilendirmeler ile aydınlatmalıdır.

Araştırma dışı makalelerin kaynağı hakkında maksimum açıklamayı teşvik etmek için bir şeffaflık politikası geliştirmelidir.

Editörün Yazarlara Yönelik Görev ve Sorumlulukları

Editörler, yazar(lar)a kendilerinden beklenen her şey hakkında bir kılavuz yayınlamalıdır. Bu kılavuz düzenli olarak güncellenmeli ve buna yönelik bağlantı verilmelidir.

Editörler, gönderiyle ilgili ciddi sorunlar tespit etmedikçe gönderiyi kabul etme kararlarını geri çekmemelidir.

Editörlerin bir makaleyi yayınlanmak üzere kabul etme veya reddetme kararları, makalenin önemine, özgünlüğüne, açıklığına, çalışmanın geçerliliğine ve derginin görev alanına uygunluğuna dayanmalıdır.

Hakem değerlendirme süreçlerinin bir açıklaması yayınlanmalı ve editörler, açıklanan süreçlerden herhangi bir önemli sapmayı gerekçelendirmeye hazır olmalıdır.

Dergilerde, yazar(lar)ın editoryal kararlara itiraz edebilmeleri için ilan edilmiş bir mekanizma bulunmalıdır.

Editörler, yazarlık kriterleri ve/veya ilgili alandaki standartlara uygun olarak kimlerin katkıda bulunan kişi olarak listelenmesi gerektiği konusunda rehberlik sağlamalıdır.

Yeni editörler, ciddi sorunlar tespit etmedikçe önceki editörlerin yazılarının yayımlanması kararını bozmamalıdır.

Tüm katkıda bulunanlar için ilgili rakip çıkarların yayınlanması ve yayından sonra çatışan çıkarların ortaya çıkması durumunda düzeltmelerin yayınlanmasını sağlamalıdır.

Gönderimler için uygun hakemlerin seçilmesinin sağlamalıdır. (yani çalışmayı değerlendirebilen ve rakip çıkarları diskalifiye etmeyen kişiler)

Yazar(lar)ın, eğer makul ve uygulanabilirse, bir kişinin gönderilerini gözden geçirmemesi yönündeki taleplerine saygı duymalıdır.

Yazar talimatlarını düzenli olarak gözden geçirmeli ve ilgili kılavuzlara bağlantılar sağlamalıdır. (örn. ICMJE5, Sorumlu araştırma yayını: yazar(lar) için uluslararası standartlar6)

Şüpheli suistimal veya tartışmalı yazarlık durumlarında COPE akış şemaları (http://publicationethics.org/flowcharts) tarafından yönlendirilmelidir.

Şüpheli ve suistimal durumlarını nasıl ele aldıklarına ilişkin ayrıntıları yayınlamalıdır. (örneğin, COPE akış şemalarına bağlantılar ile)

Makaleler için gönderim ve kabul tarihlerini yayınlamalıdır.

Editörün Hakemlere Yönelik Görev ve Sorumlulukları

Editörler, yazar(lar)a ve hakemlere bildirilen açık bir değerlendirme sistemi kullanmadıkları sürece hakemlerin kimliklerinin korunmasını sağlayacak sistemlere sahip olmalıdır.

Hakemleri, başvuruların orijinalliği hakkında yorum yapmaya ve gereksiz yayın ve intihale karşı tetikte olmaya teşvik etmelidir.

Editörler, hakemlere gönderilen materyali gizlilik içinde ele alma ihtiyacı da dahil olmak üzere kendilerinden beklenen her şey konusunda rehberlik etmelidir. Bu kılavuz düzenli olarak güncellenmeli ve bu koda atıfta bulunmalı veya ona bağlantı vermelidir.

Editörler, hakemlerden bir gönderiyi incelemeyi kabul etmeden önce olası rakip çıkarları açıklamalarını talep etmelidir.

Hakemleri, gönderimlerden kaynaklanan olası araştırma ve yayın suistimalleri ve etik sorular hakkında yorum yapmaya teşvik etmelidir. (örneğin, etik olmayan araştırma tasarımı, hasta onayına ilişkin yetersiz ayrıntı veya (hayvanlar dahil) araştırma deneklerinin korunması, uygunsuz veri manipülasyonu ve sunumu)

Hakemlere ilgili yayınları tespit edecek araçlar sağlamanın değerlendirilmesi (örneğin, alıntı yapılan referanslara bağlantılar ve bibliyografik aramalar)

Saldırgan veya iftira niteliğinde ifadeler içermediği sürece hakem yorumlarının tamamını yazar(lar)a göndermelidir.

Hakemlerin dergiye katkılarını takdir etmeye çalışmalıdır.

Akademik kurumların hakem değerlendirme faaliyetlerini bilimsel sürecin bir parçası olarak tanımalarına teşvik etmelidir.

Hakem değerlendirmelerinin performansını izlemeli ve bunun yüksek standartta olmasını sağlamak için gerekli adımların atmalıdır.

Uygun incelemecilerden oluşan bir veri tabanı geliştirmeli, sürdürmeli ve bunu inceleyenin performansına göre güncellemelidir.

Sürekli olarak nezaketsiz, düşük kaliteli veya geç incelemeler üreten incelemecileri kullanmaya son vermelidir.

Hakem veri tabanının derginin topluluğunu yansıtmasını sağlamalı ve gerektiğinde yeni hakemler eklemelidir.

Potansiyel yeni hakemleri belirlemek için çok çeşitli kaynakları (yalnızca kişisel kişileri değil) kullanmalıdır. (örneğin yazar önerileri, bibliyografik veritabanları)

İncelemeyi yapan kişinin suistimalinden şüphelenildiği durumlarda COPE akış şemasının takip edilmesi gerekmektedir.

Editörler dergilerindeki hakem değerlendirmesinin adil, tarafsız ve zamanında olmasını sağlamak için çaba göstermelidir.

Editörler, dergilerine gönderilen materyalin inceleme sırasında gizli kalmasını sağlayacak (kör hakem incelemesi) sistemine sahip olmalıdır.

Yazar(lar)ın Sorumlulukları 

Sunulan makale yazar(lar) tarafından orijinal olarak çalışılmış olmalıdır. Düşünce, öneriler ve kaynaklar doğru olmalı ve makalede intihal bulunmamalıdır.

Yazar(lar) çalışmaya bireysel olarak katılmış olduklarını ve bu çalışma için her türlü sorumluluğu aldıklarını beyan etmelidir.

Yazar(lar)ın sunulan makalenin son halini gördüklerini ve onayladıklarını, makalenin başka bir yerde basılmadığını veya basılmak için sunulmadığını beyan etmeleri gerekmektedir.

Yazar(lar), makalede bulunan metin, şekil ve dokümanların diğer şahıslara ait olan telif haklarını ihlal etmediğini; ihlal durumlarında üçüncü şahıslarca istenecek hak talebi veya açılacak davalarda Art-ekin Dergisi ile dergi editörlerinin hiçbir sorumluluğunun olmadığını, tüm sorumluluğun yazar(lar)a ait olduğunu kabul eder.

Yazar(lar), kendi eser(ler)i üzerinde telif hakkına sahiptir ancak yazının ilk kez yayınlanma hakkı Art-ekin Dergisi’ne aittir; makalenin herhangi bir bölümünün başka bir yayında kullanılmasına dergiye atıfta bulunulması şartıyla izin verilir.

Dergide yayınlanan makalelere telif hakkı ödenmez.

İntihal Politikası

Çalışmaların tüm sorumluluğu yazar(lar)a ait olup intihal içermemelidir. Turnitin veya iThenticate programlarından alınan intihal raporunun, çalışmayla birlikte "Makale Dosyaları"ndan "Ek Dosya" olarak sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Çalışmaların değerlendirilebilmesi için Turnitin veya iThenticate intihal raporunun (kaynakça hariç, 5 kelimeden az hariç, alıntılar dahil) %15 veya daha az olması gerekmektedir. Aynı çalışmadan yararlanma oranı en fazla %3 olmalıdır. Benzerlik oranı bu oranların üzerinde olan veya Turnitin/iThenticate raporu bulunmayan çalışmalar ön değerlendirme sürecinde reddedilecektir.

Siyasi ve Ticari Kaygılar

Editör, yazar(lar) ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının açıklanması konusunda ICMJE (Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi) tavsiyelerine uymalıdır.

Fiyat Politikası

Yazar(lar)dan veya çalıştığı kurumlardan hiçbir ad altında ücret talep edilmemektedir.

Şikayet Prosedürü

Editör şikayetlerle ilgili olarak COPE (Committee on Publication Ethics) akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.

Gizlilik Politikası

Art-ekine gönderilen tüm yazılar gizli belge olarak kabul edilir ve yazar(lar)ın izni olmadan kimseyle paylaşılmaz.

Referanslar

COPE (2021) CODE OF CONDUCT AND BEST PRACTICE GUIDELINES FOR JOURNAL EDITORS, https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf

COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors,

https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf